Ngày 10/01/2023, tại Hà Nội, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác phát triển thị trường châu Âu - châu Mỹ năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024 và Lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ trao cho tập thể và các cá nhân. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tham dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.
Hội nghị được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Cùng tham dự Hội nghị có các lãnh đạo đại diện các Cục, Vụ trực thuộc Bộ Công Thương, một số Hiệp hội, doanh nghiệp và các Thương vụ Việt Nam tại khu vực châu Âu - châu Mỹ.
Thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp
Báo cáo tại Hội nghị, ông Tạ Hoàng Linh - Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ cho biết, năm 2023, mặc dù tình hình trong nước và thế giới có nhiều tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất nhập khẩu, dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Công Thương, Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ đã phối hợp với các cơ quan hữu quan trong và ngoài nước, tích cực đưa ra nhiều giải pháp, triển khai nhiều hoạt động thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp nhằm phục hồi sản xuất, đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu.
Các hoạt động của này đã hỗ trợ tích cực cho xuất nhập khẩu của Việt Nam không chỉ ở phương diện hỗ trợ khai thác thị trường truyền thống, mở rộng thị trường/sản phẩm mới, tiềm năng mà còn ở phương diện bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế đồng thời hạn chế tác động tiêu cực hay gỡ bỏ các rào cản thuế quan, phi thuế quan.
Cụ thể, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đã theo dõi sát, nghiên cứu tình hình, chính sách thị trường, tham mưu, đề xuất cơ chế, chính sách, biện phát phát triển thị trường: (i) Xây dựng 4 Chiến lược phát triển các thị trường trong khu vực châu Âu - châu Mỹ đến năm 2030 gồm: Hoa Kỳ, EU, Mỹ la tinh và SNG; (ii) Xây dựng nhiều đề tài, báo cáo chuyên sâu về các thị trường trong khu vực châu Âu - châu Mỹ phục vụ công tác chỉ đạo điều hành; (iii) Chuẩn bị tốt các nội dung phục vụ các buổi làm việc của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội với các đối tác trong khu vực.
Triển khai thực thi các cơ chế, khung khổ hợp tác, các Hiệp định thương mại tự do: (i) Vụ đã tổ chức thành công 08 Khóa họp UBLCP/UBHH với nước thuộc khu vực Châu Âu - châu Mỹ. Các Khóa họp này tập trung vào công tác tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quan hệ thương mại song phương, qua đó tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động của các doanh nghiệp; (ii) Chủ động triển khai thực thi hiểu quả các FTA đã có hiệu lực trong khu vực bao gồm : EVFTA, VN-EAEU, CPTPP, UKVFTA, VCFTA. Chú trọng vào công tác: nghiên cứu tận dụng ưu đãi trong các Hiệp định, phổ biến thông tin, tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai.
Đồng thời, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đã đàm phán quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu, vận động chính sách, tháo gỡ rào cản thị trường: (i) Đầu mối của Bộ Công Thương trong việc phối hợp với Bộ Ngoại giao trao đổi với phía Hoa Kỳ về các nội dung hợp tác và chương trình hành động nâng cấp quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ, triển khai các hoạt động của Hội đồng Thương mại - Đầu tư Việt Nam - Hoa Kỳ; (ii) Thúc đẩy khởi động đàm phán FTA với khối MERCOSUR; (iii) Tham gia thúc đẩy đàm phán Hiệp định thương mại tự do với các nước EFTA; (iv) Tham gia hỗ trợ xử lý các vụ việc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp, xử lý các vấn đề liên quan đến các rào cản thương mại khác như: Vệ sinh an toàn thực phaamr và kiểm dịch SPS, tiêu chuẩn trong sản xuất hàng hóa, khai thác đánh bắt thủy hải sản, v.v…
Xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu: (i) cung cấp thông tin thị trường thông qua các ấn phẩm, bài viết, trang thông tin điện tử và tổ chức các Diễn đàn, hội thảo, hội nghị (06 diễn đàn thường niên); (ii) tổ chức các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường, đặc biệt triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương các hoạt động Đề án “Thúc đẩy Doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài đến năm 2030”, tiêu biểu tổ chức thành công chuỗi sự kiện “Viet Nam International Sourcing 2023” vào tháng 9/2023 tại TP. HCM, các tuần hàng Việt Nam tại các nước: Pháp, Thái Lan, Nhật Bản, UAE.
Bên cạnh đó, Vụ cũng tăng cường chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam tại khu vực châu Âu - châu Mỹ trong việc: cung cấp thông tin thị trường, tham gia bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp hàng hóa Việt Nam tại các thị trường, xúc tiến thương mại, đầu tư tại các nước sở tại, hỗ trợ doanh nghiệp trong các hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu.
Cũng tại Báo cáo, ông Tạ Hoàng Linh đã đưa ra đánh giá về những thuận lợi, khó khăn đối với hoạt động phát triển thị trường châu Âu - châu Mỹ năm 2024 và đưa ra những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.
Liên quan đến việc phối hợp trong công tác ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại nước ngoài, vận động chính sách, ông Trịnh Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho biết, trong năm 2023, hai đơn vị đã phối hợp chặt chẽ trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến việc: (i) vận động Hoa Kỳ và một số nước đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước có nền kinh tế phi thị trường; (ii) bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp Việt Nam, ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, chống trợ cấp) mà nước sở tại áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Về việc phối hợp với các doanh nghiệp trong công tác phát triển thị trường châu Âu - châu Mỹ, đại diện Tập đoàn Thaco, Tập đoàn TH đã đánh giá cao những hoạt động của Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đã góp phần đẩy mạnh đưa các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ thương hiệu Việt Nam hiện diện và từng bước chiếm lĩnh thị phần tại thị trường các nước trong khu vực này.
Cũng tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên thừa ủy quyền của Chủ tịch Nước đã trao Huân chương lao động hạng Ba cho tập thể, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho tập thể và các cá nhân Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác. Đồng thời, Bộ trưởng đã trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công Thương cho các cá nhân của Vụ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Khai thác tối đa dư địa thị trường châu Âu - châu Mỹ
Phát biểu chỉ đạo, kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên biểu dương, ghi nhận và đánh giá cao kết quả thực hiện công tác phát triển thị trường do Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ thực hiện trong năm 2023, đặc biệt trong bối cảnh hai năm vừa qua khu vực Âu - Mỹ là khu vực có nhiều biến động nhất về địa chính trị, kinh tế dẫn đến khó khăn về kinh tế, thương mại của toàn khu vực nói chung, cũng như đứt gãy các chuỗi sản xuất, logistics...
Bộ trưởng chúc mừng thành tích Huân chương Lao động hạng Ba và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ của tập thể và các cá nhân đã đạt được. Bộ trưởng đề nghị các cán bộ công chức trong Vụ tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong thời gian vừa qua, tiếp tục thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam với các nước Khu vực châu Âu - châu Mỹ ngày càng phát triển mạnh mẽ. Năm 2024, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, tình hình quốc tế, khu vực và trong nước được dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; các hoạt động sản xuất, kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức, Bộ trưởng đề nghị Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ tập trung vào các định hướng chính sau đây:
Thứ nhất, quán triệt quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong đối ngoại để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư. Tận dụng tối đa các quan hệ chính trị - ngoại giao để phát triển hợp tác thương mại - đầu tư và ngược lại, bảo đảm quan hệ hợp tác kinh tế thương mại luôn tương xứng với quan hệ ngoại giao tốt đẹp; phối hợp với các đơn vị liên quan vận động các nước trong khu vực công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.
Thị trường châu Âu - châu Mỹ là đối tác thương mại và quan trọng hàng đầu của Việt Nam trong những năm qua. Bên cạnh đó, đây còn là địa bàn có nhiều nhà đầu tư hàng đầu với tiềm năng tài chính, khoa học công nghệ cao mong muốn đầu tư vào Việt Nam trong các lĩnh vực như năng lượng, công nghệ cao... Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đã xây dựng 4 Chiến lược phát triển thị trường EU, SNG, Hoa Kỳ, Mỹ La tinh tới năm 2030. Do đó trong thời gian tới cần phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức liên quan để triển khai tốt các chiến lược nêu trên, khai thác tối đa các dư địa, cơ hội để thúc đẩy hợp tác, hiện thực hóa các tiềm năng hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư.
Thứ hai, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ cùng các đại diện thương mại của Việt Nam tại các nước cần chú trọng nắm bắt tình hình, những biến động chính sách của nước sở tại để tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ Công Thương... những phản ứng chính sách phù hợp, khả thi, để vừa thúc đẩy hợp tác thương mại, vừa thúc đẩy hợp tác kinh tế, khoa học kỹ thuật và đầu tư cho xứng tầm quan hệ chính trị, ngoại giao và vị thế của đất nước.
Thứ ba, tiếp tục thúc đẩy triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có (UBLCP, UBHH, FTA) đồng thời nâng cấp, ký kết các FTA mới...
Thứ tư, quan tâm, chăm lo công tác các bộ (từ tuyển dụng, đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm, luân chuyển và thực hiện chính sách cán bộ. Đặc biệt là công tác quản lý, giám sát và rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ công chức.
Thứ năm, làm tốt hơn chức năng cầu nối giữa doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu trong nước với các doanh nghiệp nước ngoài và ngược lại.
Thứ sáu, phối hợp với Văn phòng Bộ, các cơ quan truyền thông trong nước, trong Bộ để cung cấp, định hướng thông tin về chính sách, về thị trường cho các cơ quan, doanh nghiệp liên quan.
Thay mặt Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Vụ trưởng Tạ Hoàng Linh đã phát biểu tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng và nêu quyết tâm triển khai thật tốt các nhiệm vụ được giao trong năm 2024 và góp phần vào phát triển thị trường châu Âu - châu Mỹ một cách hiệu quả và bền vững.
Năm 2023, mặc dù chịu sự tác động tiêu cực từ sự sụt giảm của kinh tế toàn cầu, lạm phát ở mức cao dẫn đến sức mua của người tiêu dùng khu vực Âu - Mỹ giảm mạnh, thêm vào đó sức ép từ bất ổn địa chính trị, thay đổi sâu sắc hành vi và thói quen tiêu dùng tại các nước Âu - Mỹ, tuy nhiên hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với khu vực châu Âu châu Mỹ vẫn mang lại thặng dư thương mại cho Việt Nam khoảng 125 tỷ USD, trong đó xuất khẩu ước đạt khoảng 166,5 tỷ USD, nhập khẩu ước đạt 41,8 tỷ USD, tổng kim ngạch dự kiến đạt khoảng 208,3 tỷ USD.
