Thứ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine ông Yuriy Vaskov vừa cho biết hoạt động vận chuyển ngũ cốc qua Biển Đen hiện vẫn gặp nhiều khó khăn cho dù thoả thuận ngũ cốc Sáng kiến Biển Đen vừa được Nga và Ukraine đồng thuận gia hạn thêm 60 ngày.
Ông Yuriy Vaskov nhấn mạnh “Việc gia hạn thoả thuận Sáng kiến Biển Đen đã được công bố trong ngày 17/5, nhưng cho đến nay, hoạt động vận chuyển ngũ cốc vẫn chưa được nối lại và Trung tâm kiểm soát tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) đã không kiểm tra các tàu hàng muốn nhập cảnh trong ngày 17 và 18/5.”
Thứ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng Ukraine cho biết hiện có 62 tàu chở ngũ cốc của Ukraine đang chờ kiểm tra, trong số này có một số tàu đã chờ khoảng vài tháng.
Sáng kiến Biển Đen hay còn gọi là thoả thuận ngũ cốc được ký kết giữa Nga và Ukraine dưới sự dàn xếp của Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7/2022. Thoả thuận này nhằm đảm bảo nguồn cung ngũ cốc, đặc biệt là lúa mì và ngô, cho thị trường thế giới trong bối cảnh xung đột quân sự giữa Nga - Ukraine khiến tuyến đường vận chuyển ngũ cốc tại khu vực Biển Đen bị phong toả. Trước khi cuộc xung đột nổ ra, 90% lượng ngũ cốc của Ukraine được xuất khẩu thông qua khu vực Biển Đen.
Sáng kiến Biển Đen được gia hạn lần đầu với thời hạn 120 ngày vào tháng 11/2022, gia hạn lần hai với thời hạn 60 ngày, cho đến ngày 18/5/2023, và tiếp tục được gia hạn lần 3 trong ngày 17/5/2023 với thời hạn 60 ngày.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã hoan nghênh việc các bên tiếp tục gia hạn Sáng kiến Biển Đen lần thứ ba. Việc thoả thuận ngũ cốc này được gia hạn đã giúp giải toả phần nào nỗi lo căng thẳng nguồn cung ngũ cốc trên toàn cầu niên vụ 2022/2023.
Nga cũng đã lên tiếng cho biết nước này đồng ý gia hạn thoả thuận ngũ cốc sau khi Nga thấy "có đủ kết quả" trong các cuộc đàm phán về việc nới lỏng các hạn chế đối với hoạt động xuất khẩu nông sản của Nga. Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh việc Nga đồng ý gia gia hạn Sáng kiến Biển Đen là “giúp đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu không phải bằng lời nói mà bằng hành động, trước hết là giúp đỡ các quốc gia cần nó nhất."
Trong báo cáo gần nhất, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) nhận định nhờ Sáng kiến Biển Đen nên giá lúa mì và giá ngô đã hạ nhiệt đáng kể trong thời gian vừa qua, góp phần kiềm chế giá lương thực trên toàn cầu.
Trước khi đồng thuận gia hạn thoả thuận lần thứ ba, Nga đã nhiều lần cho biết có thể không gia hạn Sáng kiến Biển Đen do các nước phương Tây không thực hiện nghiêm túc các cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho Nga xuất khẩu ngũ cốc và phân bón.
