Theo dự báo mới đây của Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn (KRC, Thái Lan), sản lượng lúa gạo của Thái Lan trong vụ canh tác chính năm nay có thể giảm khoảng 6% xuống còn từ 25,1 - 25,6 triệu tấn dưới tác động của hiện tượng thời tiết El Nino. Vụ canh tác chính tại phía Bắc Thái Lan diễn ra từ tháng 5 đến tháng 12 hàng năm, tại phía Nam Thái Lan diễn ra từ tháng 9 đến tháng 5 năm sau.
Trong khi đó, sản lượng lúa gạo của vụ thứ hai trong năm nay dự báo sẽ đạt khoảng 7,6 triệu tấn.
Như vậy, tổng sản lượng lúa gạo của Thái Lan trong năm 2023 sẽ đạt từ 32,7 – 33,2 triệu tấn, tăng nhẹ so với năm ngoái và vừa đủ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước cũng như xuất khẩu, theo KRC. Tuy nhiên, trung tâm nghiên cứu này nhấn mạnh sản lượng lúa gạo của Thái Lan có thể giảm xuống hơn nữa nếu như tình trạng khô hạn kéo dài.
Theo trung tâm KRC, nếu hiện tượng El Nino trong năm nay kéo dài hơn các dự báo hiện tại thì mực nước tại các hệ thống hồ chứa của Thái Lan sẽ giảm mạnh, qua đó tác động tiêu cực đến hoạt động canh tác lúa gạo năm sau. Do đó, trung tâm nghiên cứu này thúc giục giới chức Thái Lan cần nhanh chóng điều chỉnh kế hoạch quản lý nguồn nước nhằm đảm bảo nguồn cung nước cho canh tác nông nghiệp cũng như các mục đích khác.
Hồi cuối tháng 5/2023, Văn phòng Tài nguyên nước Quốc gia Thái Lan (ONWR) khuyến cáo nông dân nước này chỉ nên canh tác một vụ lúa duy nhất trong năm nay, thay vì hai vụ như thông thường hoặc canh tác loại cây trồng khác có mức sử dụng nước thấp hơn so với lúa gạo trong bối cảnh hiện tượng El Nino có thể gây ra tình trạng khô hạn gay gắt tại nước này trong thời gian tới. Nếu điều này được thực hiện thì sản lượng lúa gạo của Thái Lan sẽ giảm đáng kể.
Theo ONWR, hiện tượng El Nino sẽ khiến lượng mưa tại Thái Lan trong năm nay giảm khoảng 5% so với thông thường và tình trạng hạn hán trong năm nay có thể nghiêm trọng hơn hồi năm 2019 và 2020. Trong thời gian vừa qua, có những nơi tại Thái Lan đã ghi nhận nền nhiệt vượt 45 độ C, thậm chí lên đến 50 độ C và nhiều hồ trữ nước lớn suy kiệt.
Tuy nhiên, trung tâm KRC cho rằng việc giá gạo xuất khẩu đang ở mức cao và nhu cầu đối với gạo dự báo ở mức mạnh sẽ khiến nhiều nông dân vẫn muốn trồng vụ lúa thứ hai, bất chấp nguy cơ thiếu hụt nguồn nước.
Hãng nghiên cứu thị trường Fitch Solutions (Hoa Kỳ) dự báo thị trường gạo thế giới dự kiến sẽ thiếu hụt nguồn cung lên tới 8,7 triệu tấn trong niên vụ 2022/2023 - mức thiếu hụt cao nhất trong vòng 20 năm trở lại đây. Nắng nóng cực đoan sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động canh tác nông nghiệp tại nhiều quốc gia, vừa khiến nguồn cung giảm xuống vừa khiến nhu cầu nhập khẩu lương thực tăng lên. Do đó, Fitch Solutions nhận định giá gạo trên thị trường quốc tế sẽ neo ở mức cao như hiện nay cho đến năm 2024.
Trong tuần đầu tháng 6, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam và Thái Lan đang neo gần mức 500 USD/tấn - mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây do nhu cầu cao nhưng nguồn cung gạo hiện ở mức thấp. Trong khi đó, Ấn Độ vẫn đang áp mức thuế xuất khẩu lên tới 20% đối với nhiều loại gạo của nước này từ tháng 9/2022 nhằm hạn chế xuất khẩu, ưu tiên đảm bảo nguồn cung cho thị trường nội địa.
