Nguồn nước đảm bảo phục vụ đổ ải
Để bảo đảm dâng mực nước cho hạ du, các hồ chứa thủy điện Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà đã tăng cường phát điện từ ngày 13h ngày 3/1/2023 (trước thời điểm bắt đầu lấy nước khoảng 2,5 ngày). Mực nước sông Hồng tại trạm thủy văn Hà Nội trong đợt 1 trung bình đạt 1,56 m, cao nhất đạt 1,92 m.
Theo ông Lương Văn Anh – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, mực nước tại trạm thủy văn Hà Nội bị tác động mạnh của thủy triều nên việc duy trì mực nước ở mức trung bình 1,7 m không bảo đảm. Tuy nhiên, dòng chảy đã bảo đảm yêu cầu đẩy mặn và tạo điều kiện tương đối thuận lợi cho các công trình vận hành lấy nước, đặc biệt là các công trình ở khu vực ảnh hưởng triều và các trạm bơm dã chiến. Mực nước được duy trì ở mức tương đối cao trước 1 ngày so với kế hoạch cũng hỗ trợ rất tích cực cho các công trình thủy lợi vận hành.
Theo đánh giá của Tổng cục Thủy lợi, các công trình cố định chưa được đầu tư, sửa chữa nâng cấp như trạm bơm Trung Hà, Phù Sa (Thành phố Hà Nội); các cống Cẩm Đình, Liên Mạc (Thành phố Hà Nội), Long Tửu (tỉnh Bắc Ninh) không đủ điều kiện vận hành lấy nước (tình trạng này đã thường xuyên diễn ra từ vài năm gần đây, kể cả khi các nhà máy thủy điện vận hành tối đa công suất phát điện).
Kết thúc đợt 1, diện tích có nước là 121.942 ha/498.709 ha, đạt 24,5% diện tích gieo cấy theo kế hoạch. Diện tích có nước cao hơn 3,4% so với cùng đợt năm 2021 (21,1%), nhưng thấp hơn các năm trước đó (năm 2020 là 54%, năm 2019 là 54,4%, năm 2018 là 29,5%). Dự kiến đến đầu đợt 2 lấy nước, tổng diện tích có nước sẽ đạt khoảng 35-40%.
Theo đánh giá của Tổng cục Thủy lợi, các địa phương có tiến độ lấy nước tốt như Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Hải Phòng và Hà Nam đã tổ chức lấy nước sớm, các công trình thủy lợi đã được nâng cấp nên tiến độ lấy nước tương đối nhanh. Các địa phương Thái Bình, Hải Dương và Hưng Yên chủ yếu lấy nước để thau rửa hệ thống thủy lợi, tích nước trong hệ thống và chưa đưa nước lên ruộng do còn nhiều cây vụ Đông. Các địa phương này thường có tiến độ lấy nước rất nhanh nên sẽ hoàn thành lấy nước trong đợt 2.
Thành phố Hà Nội hiện chưa tập trung lấy nước vào ruộng do tập quán canh tác muộn và một số công trình thủy lợi chưa được nâng cấp, phải lấy nước bằng các trạm bơm dã chiến nên tiến độ lấy nước chậm. Đây là địa phương thường xuyên chậm tiến độ so với các địa phương khác.
Tập trung hoàn thành lấy nước trong đợt 2
Theo kế hoạch, đợt 2 lấy nước sẽ bắt đầu từ ngày 1/2 đến hết ngày 8/2/2023 (tổng cộng 8 ngày). Tập đoàn Điện lực Việt Nam sẽ tăng cường vận hành phát điện tối đa công suất các tổ máy trước khoảng 2-3 ngày, dòng chảy được duy trì ở mức cao (mực nước dự kiến trung bình đạt khoảng 1,8-1,9 m tại trạm thủy văn Hà Nội) nên các công trình thủy lợi sẽ có điều kiện thuận lợi để lấy nước.
Kết thúc đợt 2, phần lớn các địa phương sẽ hoàn thành kế hoạch lấy nước cho các diện tích phụ thuộc vào nguồn nước bổ sung từ các hồ thuỷ điện.
Để đảm bảo nguồn nước phục vụ gieo cấy và tiết kiệm lượng nước xả, Tổng cục Thủy lợi đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc bộ tiếp tục vận hành công trình đưa nước lên ruộng trong thời gian trước đợt 2 nếu điều kiện nguồn nước cho phép. Tổ chức vận động, hướng dẫn người dân thực hiện sớm việc làm đất để giữ nước trên ruộng, tăng cường gia cố bờ vùng, bờ thửa, bảo đảm chống thất thoát nước cho các diện tích đã được cấp đủ nước.
Tập trung phương tiện lấy nước để hoàn thành kế hoạch trong đợt 2. Các địa phương đang có diện tích đủ nước thấp và nhiều diện tích khó cấp nước (Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên) cần rà soát các diện tích gieo cấy khả năng bị thiếu nước, lắp đặt các trạm bơm dã chiến và thực hiện các phương án bổ sung nguồn nước.